Heb je vragen?
Aanvullend advies? Geen probleem! Vraag het ons team van experten. We horen graag van je.
Podcast aflevering 25: Hooggevoelig of overprikkeld? Laura Antonacci, klinisch psycholoog
Voel je je snel uitgeput door sociale situaties, werkdruk of prikkels en ervaar je emoties intenser dan anderen? Dan is de kans groot dat je hoogsensitief bent – een eigenschap die zowel een kracht als een uitdaging kan zijn. In deze aflevering van de Amandine De Paepe Podcast bespreken Amandine en Laura Antonacci, klinisch psycholoog en expert in hoogsensitiviteit, wat hoogsensitiviteit precies inhoudt en hoe je het herkent. Ze behandelen het verschil tussen hoogsensitiviteit en overprikkeling, waarom people-pleasing en perfectionisme vaak samengaan met hoogsensitiviteit, en de impact van sociale druk, schuldgevoelens en stress op gevoelige personen. Daarnaast geven ze praktische tips over hoe je leert omgaan met prikkels en je mentale veerkracht versterkt. Dit is een must-listen voor iedereen die zichzelf of een hoogsensitief persoon in zijn omgeving beter wil begrijpen.
Maak kennis met Laura: van de bedrijfswereld naar expert in hoogsensitiviteit
Laura Antonacci is klinisch psycholoog en expert in hoogsensitiviteit. Na haar afstuderen in 2014 voelde ze zich na haar stage in de psychiatrie niet helemaal thuis in het vakgebied. Ze besloot een andere richting in te slaan en belandde in de bedrijfswereld, waar ze werkte in sales en HR. Toch bleef er iets knagen. Op haar 25e merkte ze dat ze richting een burn-out ging en ontdekte ze dat ze hoogsensitief is. Omdat ze niet altijd de juiste ondersteuning kon vinden, besloot ze zelf op onderzoek uit te gaan. Ze verdiepte zich in hoogsensitiviteit, volgde opleidingen en maakte het haar missie om andere vrouwen te helpen beter met hun hoogsensitiviteit om te gaan. Vandaag runt Laura haar eigen praktijk en ondersteunt ze hoogsensitieve personen.
Wat is hoogsensitiviteit?
De eerste vraag van Amandine aan Laura is om uit te leggen wat hoogsensitiviteit betekent: hoogsensitiviteit kan worden samengevat aan de hand van vier kenmerken, bekend onder het acroniem DOES.
1. Diepgaande verwerking betekent dat hoogsensitieve personen prikkels intensiever en dieper verwerken dan anderen.
2. Overstimulatie ontstaat doordat ze minder goed in staat zijn externe prikkels te filteren, waardoor ze sneller overprikkeld raken, bijvoorbeeld in drukke omgevingen.
3. Daarnaast ervaren ze emotionele intensiteit en een verhoogde empathie, doordat hun spiegelneuronen sterker ontwikkeld zijn. Dit zorgt ervoor dat ze niet alleen begrijpen hoe iemand zich voelt, maar die emoties ook zelf kunnen ervaren.
4. Tot slot hebben ze vaak een verhoogde sensorische gevoeligheid, waardoor ze bijvoorbeeld gevoeliger zijn voor bepaalde stoffen of texturen op de huid.
Is hoogsensitiviteit aangeboren of ontwikkeld?
Amandine vraagt of hoogsensitiviteit aangeboren is en deel uitmaakt van iemands persoonlijkheid. Laura legt uit dat hoogsensitiviteit inderdaad aangeboren is. Het is geen gevolg van een trauma of trigger, maar eerder de manier waarop de hersenen functioneren. Hoewel je hoogsensitief wordt geboren, kan de opvoedingscontext bepalen of iemand het als een last ervaart. In een omgeving waar weinig ruimte is voor emoties of waarin hoogsensitiviteit niet wordt erkend, kunnen er later uitdagingen ontstaan. Daarnaast zijn hoogsensitieve personen gevoeliger voor het ervaren van trauma, omdat prikkels en emoties dieper binnenkomen. Spanningen in de jeugd kunnen daardoor intenser worden beleefd en, als ze niet goed verwerkt worden, leiden tot langdurige emotionele blokkades of trauma.
De impact van people pleasing op vrouwen en hun grenzen
Laura geeft aan dat ze vooral vrouwen ziet die op jonge leeftijd hebben geleerd om te people pleasen. Ze zetten anderen altijd op de eerste plaats, nemen emoties en zorgen van anderen over en vergeten vaak om voor zichzelf te zorgen. Dit leidt ertoe dat ze op een punt komen waarop ze niet meer weten wat ze zelf willen of nodig hebben. Het verschil tussen zorgen voor en people pleasing is essentieel. Terwijl zorgen voor een natuurlijke, vrouwelijke eigenschap is, betekent people pleasing dat je anderen tevreden stelt ten koste van jezelf. Dit automatisme, zonder eerst bij jezelf na te gaan of je iets echt wilt of kunt, kan zowel in relaties als op het werk leiden tot uitputting en een gebrek aan persoonlijke grenzen.
Grenzen stellen en schuldgevoel: een leerproces
Vrouwen zijn van nature meer gericht op serotonine, wat hen gevoeliger maakt voor zorgzaamheid en verbinding. Mannen daarentegen functioneren sterker op dopamine, wat hen vatbaarder maakt voor bijvoorbeeld verslavingen. Dit verklaart waarom vrouwen van nature meer geneigd zijn om voor anderen te zorgen. Toch blijft grenzen stellen voor zowel mannen als vrouwen een uitdaging, al speelt bij vrouwen het schuldgevoel vaak een grotere rol.
Interessant genoeg is schuldgevoel bij grenzen stellen een gezond teken. Het betekent dat je in contact komt met je eigen gevoelens. Veel mensen vermijden grenzen te stellen uit angst voor dat schuldgevoel, maar juist door erdoorheen te gaan, wordt het steeds minder intens. Hoe vaker je oefent, hoe gemakkelijker het wordt om zonder schuldgevoel op te komen voor je eigen behoeften.
Overprikkeling en stress: hoe hoogsensitieve personen sneller in een burn-out kunnen raken
Iedereen kan in periodes van hoge stress overprikkeld raken, zowel door werk- als privéomstandigheden. Dit ontstaat doordat het zenuwstelsel overbelast raakt en onvoldoende herstelt. Bij hoogsensitieve personen gebeurt dit sneller, omdat zij prikkels intenser ervaren en verwerken. Zonder strategieën om hun zenuwstelsel te reguleren, kunnen ze sneller in een chronische overprikkeling terechtkomen, wat uiteindelijk kan leiden tot burn-out of depressie.
Hoewel medicatie soms noodzakelijk is in ernstige gevallen, wordt er vaak te snel naar gegrepen. Antidepressiva onderdrukken emoties, terwijl depressie juist ontstaat door het niet kunnen verwerken van emoties. Een duurzame aanpak richt zich op het leren voelen en toelaten van emoties in plaats van ze te onderdrukken.
De rol van voeding
Daarnaast speelt darmgezondheid een cruciale rol: de darmen zijn verantwoordelijk voor een groot deel van de serotonineproductie. Een verstoring in de darmen kan dus bijdragen aan depressieve gevoelens, wat het belang van een holistische aanpak benadrukt.
Er wordt nog te weinig gesproken over de basisprincipes van gezondheid, zoals voeding, darmgezondheid, slaap en beweging. Laura geeft aan dat er, ondanks vijf jaar universitaire studie, weinig aandacht werd besteed aan de verbinding tussen de darmen en de hersenen, iets waar ze zelf verder onderzoek naar moest doen. "Het is jammer dat, ondanks uitgebreide vakken over stoornissen en medicatie, ik niets leerde over het zenuwstelsel, de samenhang van lichaam en geest, of hoe je emoties kunt leren voelen en verwerken. Dit leerde ik pas later door zelf onderzoek te doen en mijn eigen aanpak te ontwikkelen.", zegt Laura.
Effectieve technieken voor het loslaten van trauma en spanning uit het lichaam
EMDR kan effectief zijn voor enkelvoudige trauma’s, zoals een auto-ongeluk of heftige relatiebreuk, omdat het helpt de traumatische lading te verminderen, zodat je niet opnieuw in de trauma-respons komt bij het herinneren van het incident. Voor chronisch trauma (zoals opgroeien in een stressvolle of traumatische omgeving) is EMDR echter minder geschikt, omdat het moeilijk is om naar al die specifieke situaties terug te gaan en het lichaam ook bepaalde herinneringen beschermt. "In plaats daarvan gebruik ik lichaamsgerichte therapieën die gericht zijn op het loslaten van spanning zonder dat je je expliciet hoeft te concentreren op het trauma zelf", vertelt Laura.
De twee technieken die ze gebruikt, zijn gericht op het loslaten van trauma en spanning uit het lichaam:
- Psoasspier activatie: De psoas is de spier die het bovenlichaam met het onderlichaam verbindt en ook de spier die geactiveerd wordt in stressvolle situaties (bijvoorbeeld bij vechten of vluchten). Als deze spier zich aanspant door langdurige stress zonder beweging, kan het trauma in het lichaam vast komen te zitten. Bij deze techniek activeer je de psoas spier intensief, waarna je deze weer loslaat. Dit proces helpt spanning uit het lichaam te trillen, waardoor opgeslagen trauma’s en emoties kunnen vrijkomen. Dit kan diepe, onbewuste pijn oproepen, zelfs zonder dat je precies weet waar het vandaan komt.
- Ademhalingstechniek voor DMT-aanmaak: Door specifieke ademhalingstechnieken kun je zelf DMT (dimethyltryptamine) aanmaken, een stof die ook voorkomt in ayahuasca en gebruikt wordt voor traumatherapie. Deze techniek helpt je ego tijdelijk opzij te zetten, zodat je dieperliggende pijn kunt verwerken zonder deze te analyseren. Het maakt het mogelijk om emotionele blokkades te doorbreken op een dieper niveau.
Wanneer we het hebben over het 'ego aan de kant zetten,' verwijst dit naar het tijdelijk loslaten van je rationele, beschermende gedachten. Vooral bij hoogsensitieve personen kan een intense emotie in de jeugd ervoor zorgen dat ze zich afwenden van hun gevoel en meer vanuit hun hoofd gaan leven om de pijn te beschermen. Ze worden dan als het ware 'wandelende hoofden' die situaties rationeel benaderen. Deze mensen moeten leren weer te voelen, omdat loslaten alleen mogelijk is door te begrijpen wat er daadwerkelijk onder die rationele gedachten schuilgaat. Het líjkt misschien simpel, maar voor veel mensen is het een uitdaging om echt contact te maken met hun emoties.
Het belang van lichaamsveiligheid voor emotionele rust en herstel
Wat betekent veiligheid voor je lichaam? Een lichaam voelt zich veilig wanneer het zenuwstelsel in balans is. Het autonome zenuwstelsel regelt onbewuste processen en heeft twee hoofdmodi: de actiemodus (fight or flight) en de rustmodus (rest and digest). Mensen die lange tijd in de actiemodus hebben geleefd, kunnen uiteindelijk in een toestand van immobiliteit terechtkomen, wat vaak geassocieerd wordt met depressieve kenmerken. Het is belangrijk om te leren hoe je het lichaam van de constante staat van actie naar rust kunt brengen. Alleen wanneer je lichaam écht in rust is en je je veilig voelt, kun je opnieuw in verbinding komen met jezelf en je emoties voelen. Dit is waar yoga en meditatie vaak behulpzaam zijn: ze bieden momenten om je lichaam te kalmeren en echt te voelen.
Beweging als antistressmiddel voor hoogsensitieve mensen
Beweging is één van de snelst werkende middelen om stress en overprikkeling te verminderen, vooral voor vrouwen vanaf 30-40 jaar. Duursporten en krachttraining kunnen een krachtig effect hebben, net als het bewegen van de psoaspier, zoals eerder vermeld. Die spier staat niet voor niets bekend als de “stressspier.” Hoogsensitieve mensen hebben vaak de neiging om veel in hun hoofd te zitten, waardoor ze hun lichaam verwaarlozen. Het is echter net zo belangrijk voor hen om fysiek actief te zijn, naar buiten te gaan en van de natuur te genieten. Vooral voor mensen die gevoelig zijn voor externe prikkels, kan een goede balans tussen mentale en fysieke activiteit essentieel zijn voor het behoud van hun welzijn.
Naast fysieke activiteit zijn de patronen die we in de loop van ons leven aanleren vaak een grotere uitdaging dan hoogsensitiviteit zelf. Hoogsensitieve mensen kunnen baat hebben bij het herkennen en doorbreken van negatieve patronen die hen mogelijk beperken. Het is belangrijk om te begrijpen dat de gevoeligheid op zich geen probleem is, maar juist een kracht kan zijn, zolang het niet wordt belemmerd door oude gewoonten.
De kracht van hoogsensitieve mensen
Hoogsensitieve mensen onderscheiden zich door hun authenticiteit, diepe empathie en gevoelige reactie op onrechtvaardigheid. Ze zijn vaak heel plichtsbewust, wat zich uit in het nakomen van afspraken. Dit maakt hen betrouwbare collega's en vrienden, die zich in hun omgeving veilig en gewaardeerd voelen. Ze zijn zich vaak heel bewust van hun impact op anderen, wat hen in staat stelt om sterke relaties op te bouwen.
Als je hoogsensitief bent of denkt dat je dit zou kunnen zijn, kan het een grote uitdaging lijken om balans te vinden in een wereld die vaak overprikkelt. Maar het is belangrijk om te weten dat hoogsensitiviteit geen belemmering hoeft te zijn. Het kan juist een kracht zijn, vooral als je leert hoe je ermee omgaat. Door goed voor je lichaam en geest te zorgen, kun je niet alleen je stress beter beheersen, maar ook genieten van de voordelen die hoogsensitiviteit biedt. Dus ga naar buiten, beweeg en omarm je authenticiteit, want juist die maakt jou uniek.
NRM3+: Een ondersteuning voor je lichaam en geest
Als je op zoek bent naar een manier om je stressniveaus te verlagen en je lichaam te ondersteunen, is NRM3+ een uitstekende keuze. Dit supplement is speciaal ontwikkeld om je te helpen je emotionele balans terug te vinden. Eén van de nutriënten, safranal (de werkzame stof in saffraan), helpt om een positieve ingesteldheid te behouden en bevordert relaxatie.¹ Het kan een ideale aanvulling zijn op je dagelijkse routine, vooral voor hoogsensitieve mensen die extra ondersteuning nodig hebben om zich te beschermen tegen overprikkeling. Met NRM3+ geef je je lichaam de tools die het nodig heeft om in balans te blijven, zodat je beter kunt omgaan met de uitdagingen van het dagelijks leven.
¹Safranal (saffraan) helpt om een positieve ingesteldheid te behouden en helpt relaxatie te bevorderen*
*Gezondheidsclaim in afwachting van Europese toelating
Insentials supplementen voor mentaal welzijn
Nieuw