Heb je vragen?
Aanvullend advies? Geen probleem! Vraag het ons team van experten. We horen graag van je.
Haaruitval bij mannen: oorzaken en behandelingen
Haaruitval bij mannen is een veelvoorkomende kwaal die een aanzienlijke impact kan hebben. Zowel op de levenskwaliteit als op het psychologisch welzijn. Er zijn heel wat verschillende soorten haaruitval die mannen in verschillende fasen van hun leven kunnen treffen. Elk met hun unieke oorzaken en kenmerken.
Onderzoek suggereert dat tot 70% van de mannen in hun leven te maken krijgt met een vorm van haaruitval. Ze variëren in de ernst en snelheid van progressie. Om effectieve preventie- en behandelingsstrategieën te ontwikkelen, is het nodig om de onderliggende factoren en mechanismen te begrijpen.
Statistieken en prevalentie
Een groot aantal mannen over de hele wereld wordt getroffen door haaruitval. Volgens onderzoek blijkt dat bijna de helft van alle mannen op 50-jarige leeftijd lijdt aan aanzienlijke haaruitval. De frequentie van deze aandoening neemt toe met de leeftijd, tot ongeveer 80% bij mannen van 70 jaar en ouder.
Alopecia androgenetica, beter bekend als kaalheid volgens het mannelijk patroon, is de meest voorkomende vorm van haaruitval bij mannen en komt in ongeveer 95% van de gevallen voor. Andere vormen, zoals alopecia areata en telogeneeffluvium komen ook veel voor, maar minder dan de androgeneticavorm.
Soorten haaruitval bij mannen
Alopecia androgenetica
Alopecia androgenetica, ook wel kaalheid volgens het mannelijk patroon genoemd, is zoals gezegd de meest voorkomende vorm van haaruitval bij mannen. Deze aandoening manifesteert zich als een geleidelijke afname van haarfollikels door de werking van androgenen op de epitheelcellen van genetisch voorbestemde haarfollikels in gebieden die gevoelig zijn voor androgenen.
Ondanks onzekerheid over de precieze oorsprong van alopecia androgenetica, hebben talrijke studies aangetoond dat het een zogenaamde polygene aandoening is. Dit wil zeggen dat meerdere genen tegelijk worden aangetast.
Alopecia areata
Alopecia areata is een veel voorkomende auto-immuunziekte die plaatselijk haarverlies veroorzaakt op specifieke plekken op de hoofdhuid, maar in sommige gevallen ook kan leiden tot algemene kaalheid. De door haaruitval getroffen huidgebieden zien er normaal uit en hoewel alle lichaamsbeharing kan worden aangetast, komt het het vaakst voor op de hoofdhuid en de baard.
Ongeveer 0,2% van de wereldbevolking lijdt aan alopecia areata. Het algemene risico wordt geschat op 1,7%. Het is een veel voorkomende oorzaak van plotselinge haaruitval, maar komt minder vaak voor dan alopecia androgenetica of telogene effluvium.
Alopecia areata wordt zowel bij mannen als bij vrouwen gezien. Volgens wetenschappers zou er een genetische oorzaak zijn, omdat dit type haaruitval vaak voorkomt bij meerdere leden van dezelfde familie. Al kan de ernst van de aandoening tussen familieleden wel verschillen.
Telogeen effluvium
Telogeen effluvium is een verstoring van de haargroeicyclus die zich manifesteert als ernstige haaruitval. Deze aandoening wordt vaak gezien als gevolg van stressvolle gebeurtenissen, operaties, ernstige infecties, hormonale stoornissen of medicatie. Het kan ook in verband worden gebracht met problemen met de bloedsomloop, schildklieraandoeningen of vitaminetekorten.
Het fenomeen komt voor in twee vormen. Acuut telogeen effluvium verdwijnt meestal spontaan binnen een paar maanden na de gebeurtenis die het veroorzaakt heeft. Chronisch telogeen effluvium daarentegen houdt minstens 6 maand aan en kan zonder specifieke behandeling zelfs enkele jaren aanhouden. De behandeling bestaat uit het identificeren en behandelen van de onderliggende factoren.
Tractie alopecia
Deze vorm van alopecia treedt op wanneer het haar onderworpen wordt aan het herhaaldelijk uittrekken ervan. Het wordt vooral vaak gezien bij mensen die een kapsel hebben dat bijzonder onder tractie staat. Denk hierbij aan een strak getrokken paardenstaart, vlecht, haarextensions of pruiken.
In uitzonderlijke gevallen ziet men ook mensen die dit zelf doen. Als het kapsel niet wordt veranderd of men hiermee niet stopt, kan dit voortdurende trekken aan het haar leiden tot ontsteking van de haarzakjes. Dit kan dan weer resulteren in permanente beschadiging van de follikels met haarverlies tot gevolg.
Het doel van de behandeling is om de tractie te stoppen door het kapsel aan te passen en mildere haarproducten te gebruiken. In gevorderde gevallen kunnen intralesionale corticosteroïdeninjecties nodig zijn om de ontsteking te verminderen en haargroei te bevorderen. Wanneer de persoon in kwestie zelf verantwoordelijk is, wordt overgegaan tot psychologische begeleiding.
Oorzaken van haaruitval bij mannen
Genetische factoren
Haaruitval bij mannen wordt vaak veroorzaakt door genetische factoren. Deze vorm van haaruitval begint meestal met een terugtrekkende haarlijn ter hoogte van het gezicht en een vermindering van de haardichtheid op de kruin van het hoofd.
De gevoeligheid van een man voor haaruitval wordt voornamelijk bepaald door zijn genen. Kaalheid volgens het mannelijk patroon kan van beide ouders geërfd worden. Traditioneel werd gedacht dat het gen dat verantwoordelijk is voor kaalheid vooral van de moeder afkomstig was, aangezien het AR-gen zich op het X-chromosoom bevond en van de moeder werd geërfd.
Recente studies tonen echter aan dat vaderlijke elementen ook een belangrijke invloed hebben. Alopecia androgenetica is gekoppeld aan genetische variaties in verschillende regio's van het genoom, waaronder autosomale chromosomen, zoals blijkt uit een studie gepubliceerd in PubMed (PMID: 36479473).
Single nucleotide verschillen (SNP's) in verschillende delen van het genoom zijn in verband gebracht met een hoger risico op het ontwikkelen van kaalheid. Een bepaalde verandering in de regio 20p11 is bijvoorbeeld in verband gebracht met alopecia androgenetica, wat suggereert dat deze regio belangrijke genen bevat voor de groei en gezondheid van haarfollikels. Daarnaast benadrukt onderzoek uitgevoerd door Harvard Health dat deze genetische verschillen een invloed kunnen hebben op de gevoeligheid van haarzakjes voor androgene hormonen, wat leidt tot miniaturisatie van de follikels en progressieve haaruitval.
Hormonale veranderingen
Hormonale veranderingen zijn daarentegen ook vaak verantwoordelijk voor haaruitval bij mannen. In het bijzonder veranderingen die verband houden met androgenen, een groep mannelijke geslachtshormonen. Kaalheid volgens het mannelijk patroon wordt beïnvloed door androgenen zoals testosteron en zijn krachtigere derivaat, dihydrotestosteron (DHT).
Een hormonale disbalans zoals hypothyreoïdie of hyperthyreoïdie hebben invloed op de haaruitval. Ook aandoeningen van de bijnier, bv. het syndroom van Cushing, kunnen een invloed hebben door hoge cortisolniveaus.
Sommige mannen verliezen hun haar eerder of meer dan anderen. Dit komt omdat het niveau van DHT en de gevoeligheid van de haarzakjes voor dit hormoon van persoon tot persoon verschilt.
Medische aandoeningen en behandelingen
Los van hormonale veranderingen en genetische factoren, kunnen ook andere medische aandoeningen haaruitval veroorzaken. Hoewel de meest voorkomende oorzaak mannelijke kaalheid is (alopecia androgenetica), worden de anderen hier nog kort toegelicht:
Ziekten van de hoofdhuid
Een voorbeeld hiervan is “ringworm”. Ringworm kan de hoofdhuid infecteren en leiden tot plaatselijke haaruitval. Medische behandeling is noodzakelijk om deze infecties te elimineren en het haar terug te laten groeien.
Auto-immuunziekten
Alopecia areata is een auto-immuunziekte die haarverlies kan veroorzaken. Per vergissing valt het immuunsysteem de haarzakjes aan, wat leidt tot de vorming van kale plekken. Andere auto-immuunziekten, zoals lupus, kunnen ook leiden tot kaalheid.
Gebrek aan voedingsstoffen
Een te lage inname van belangrijke voedingsstoffen zoals proteïne, ijzer, zink en vitamines kan haaruitval veroorzaken. Een te lage inname van voedingsstoffen verzwakt de haarzakjes en belemmert de haargroei.
Medicatie en medische zorg
Haaruitval kan worden veroorzaakt door bepaalde medicijnen, zoals medicijnen tegen artritis, depressie, hartaandoeningen en hoge bloeddruk. Radiotherapie kan bijvoorbeeld ook haarzakjes beschadigen en haaruitval veroorzaken.
Fysieke of psychologische stress
Intense stress, hetzij fysiek (bv. ernstige ziekte, operatie) of emotioneel (bv. rouwverwerking, scheiding), kan tijdelijk haarverlies veroorzaken dat bekend staat als telogeen effluvium, dat we hierboven hebben besproken.
Levensstijlfactoren
De levensstijl kan een aanzienlijke invloed hebben op haaruitval bij mannen. Overmatige stress kan zoals gezegd leiden tot telogeen effluvium. Daarnaast kan een niet gebalanceerd voedingsplan, met een tekort aan belangrijke voedingsstoffen, de haarzakjes verzwakken en ook leiden tot haaruitval.
Zaken zoals roken en overmatig alcoholgebruik worden nog verder onderzocht naar hun invloed op de conditie van het haar en eventuele haaruitval. Het is daarom cruciaal om een gezonde levensstijl te volgen om het risico op haaruitval te minimaliseren.
De rol van dihydrotestosteron (DHT)
DHT speelt een essentiële rol bij haaruitval, vooral in de context van alopecia androgenetica. 5-alfa-reductase is verantwoordelijk voor de omzetting van testosteron in DHT. DHT hecht zich aan de receptoren op de haarfollikels, wat leidt tot het progressief nauwer worden van de haarfollikels. Dit miniaturisatieproces leidt tot een vermindering van de haargrootte, tot de follikels uiteindelijk geen zichtbaar haar meer produceren.
De interactie met receptoren op haarzakjes, vooral die in gevoelige gebieden zoals de hoofdhuid, leidt tot een progressieve afname van deze haarzakjes. Dit verkort de groeiperiode van het haar (anageen), waardoor het haar dunner en korter wordt tot het stopt met groeien. Dit proces is meer uitgesproken in delen van de hoofdhuid die gevoelig zijn voor DHT, zoals de kruin van het hoofd en de slapen.
Genetische factoren beïnvloeden in grote mate de gevoeligheid van haarzakjes voor DHT. In studies zijn verschillende zogenaamde ‘genetische loci’ geïdentificeerd die een verhoogde gevoeligheid voor DHT verklaren. Bepaalde varianten van dit gen hebben meer kans op alopecia androgenetica, door een verhoogde reactie van de haarzakjes op DHT. Daarnaast heeft ander genetisch onderzoek aangetoond dat variaties in één nucleotide in andere delen van het genoom ook een invloed kunnen hebben op de gevoeligheid voor DHT, wat kan leiden tot haaruitval.
DHT speelt dus een grote rol bij haaruitval door de directe invloed op haarzakjes en de genetische aanleg die de gevoeligheid van de follikels voor dit hormoon verhoogt.
Psychologische gevolgen van haaruitval
Haaruitval kan ingrijpende en erg uiteenlopende psychologische gevolgen hebben. Haar wordt vaak gezien als een symbool van jeugd en vitaliteit. Een gebrek eraan kan leiden tot een laag zelfbeeld en een negatief lichaamsbeeld. Veel mannen geven aan zich te schamen. Sommigen voelen zich zelfs depressief over hun kaalheid. Deze emoties kunnen niet alleen invloed hebben op het sociale leven en de persoonlijke relaties, maar ook op de professionele prestaties, omdat sommigen een verhoogde druk voelen om aan de esthetische normen te voldoen.
Onderzoek heeft aangetoond dat alopecia aanzienlijke psychologische stress kan veroorzaken, met gevolgen voor de kwaliteit van leven. Daarom is het belangrijk om bewust te zijn van deze psychologische gevolgen en er mee om te gaan door de juiste ondersteuning te bieden. Dit kan psychologische begeleiding zijn of sociale contacten die helpen om te gaan met de emotionele gevolgen van haaruitval.
Preventieve maatregelen en tips voor haarverzorging
Een goede haarverzorgingsroutine is vanzelfsprekend erg belangrijk. Op die manier kan men het haar gezonder houden en al heel wat impact daarvan op haaruitval vermijden. Maar wat houdt een gezonde haarverzorgingsroutine precies in? Eerst en vooral is het essentieel om evenwichtig te eten met veel vitaminen en mineralen. Denk hierbij aan vitamine A, C, D en E, ijzer, zink en omega-3 vetzuren.
Eiwitten, vooral keratine, spelen een essentiële rol bij de vorming van haar. Het is ook raadzaam om het gebruik van verwarmde stylingapparaten zoals haardrogers, stijltangen en krultangen te beperken, omdat overmatige hitte de haarzakjes kan beschadigen. Om het vochtgehalte te behouden en het risico op haarbreuk en haaruitval te verminderen, zijn zachte shampoos en conditioners aangeraden die geschikt zijn voor het specifieke haartype.
Strakke kapsels zijn zoals eerder vermeld beter te vermijden. Ze belasten de haarzakjes te fel wat kan leiden tot tractiealopecia. Ook chronische stress wordt vaak in verband gebracht met haaruitval. Daarom is het belangrijk om voldoende ontspanning in te bouwen in de dagelijkse routine. Dit is niet alleen goed voor eventueel haaruitval, maar komt de algehele gezondheid ten goede.
Preventief werken met Insentials Hair Support
Om haaruitval te voorkomen en gezond haar te bevorderen, biedt Insentials Hair Support een innovatieve 360° ondersteuning. Dit supplement is speciaal ontwikkeld om te voldoen aan de specifieke behoeften voor gezond haar bij mannen.
Insentials Hair Support bevat zuivere Serenoa Repens of saw palmetto, biotine, quercetine, koper en zink. Dit maakt het een complete 360° formule voor het verminderen van haaruitval en het vertragen van het proces van kaal worden.
Zo heeft onderzoek naar de werking van saw palmetto aangetoond dat het bij langdurige inname een sterke ondersteuning is om haaruitval te beperken.
De extra toevoeging van quercetine, een bioflavonoïde, zorgt voor effectief behoud van bestaande haren.