Heb je vragen?
Aanvullend advies? Geen probleem! Vraag het ons team van experten. We horen graag van je.
Podcast aflevering 28: Je lichaam tijdens de menopauze met dr. Isabel De Smet
Wat gebeurt er écht met het vrouwenlichaam tijdens de menopauze? In deze aflevering spreekt dr. Isabel De Smet, gynaecoloog aan AZ Sint-Jan Brugge, openhartig over de lichamelijke gevolgen van de hormonale daling na de menopauze.
We hebben het over de taboes waar nog te weinig woorden voor zijn: vaginale droogte, gewrichtspijn, verlies van libido en nachtelijk zweten.
Waarom blijven deze klachten zo vaak onder de radar, zelfs bij arts? Wat kan je wél doen om je lichaam te ondersteunen? Een eerlijke, wetenschappelijk onderbouwde aflevering over wat oestrogeen voor je lichaam doet en wat het betekent wanneer het wegvalt.
Over Dr. De Smet
Dr. Isabel De Smet heeft al 19 jaar als gynaecoloog op de teller. Aanvankelijk legde ze zich vooral toe op fertiliteit en verloskunde, maar in de loop van de jaren kreeg ze steeds meer belangstelling voor de klachten van vrouwen in de menopauze.
“Als je 19 jaar bezig bent, zijn je vaste patiënten ook wat ouder”, vertelt ze. “Mensen die bij de start van mijn carrière bij mij kwamen, waren toen 30 jaar, maar ondertussen zijn ze 49 geworden. Zo is mijn interessegebied verlegd naar functionele gynaecologie en de problemen die een menopauzale vrouw kan krijgen.”
De eerste signalen van de menopauze
Volgens dr. Isabel De Smet beginnen de eerste signalen vaak al boven de veertig jaar. Terwijl jonge vrouwen doorgaans weinig klachten ervaren en vooral tevreden zijn met hun anticonceptie – ze kunnen niet zwanger worden, hebben een relatie en alles loopt gesmeerd – verandert dat beeld naarmate de jaren verstrijken.
Wanneer de kinderen tien à twaalf jaar oud zijn en het gezinsleven volop draait, beginnen veel vrouwen kleine veranderingen op te merken. Het loopt allemaal nét wat minder vlot. De energie is niet meer hetzelfde en de dynamiek in de relatie met hun partner verschuift. Dit is vaak het begin van de perimenopauze.
Typische klachten bij de overgang
Wanneer de menopauze nadert, worden de klachten sterker en duidelijker. Dr. De Smet ziet in haar praktijk vaak terugkerende thema’s:
- Verminderd libido: dit wordt meestal niet spontaan aangekaart, maar het speelt bij veel vrouwen wel een rol.
- Vapeurs of opvliegers: dit is de klacht waar de meeste vrouwen als eerste over beginnen.
- Gewichtstoename: ook dit wordt vaak genoemd. Veel vrouwen begrijpen niet goed waar de extra kilo’s vandaan komen en voelen zich machteloos om er iets aan te doen.
De rol van het metabolisme
Een belangrijke factor hierbij is het veranderende metabolisme. Dr. De Smet legt uit dat het lichaam hormonale aanpassingen ondergaat door de dalende oestrogeenniveaus. Het metabolisme vertraagt wel degelijk. Dit maakt dat gewichtstoename makkelijker optreedt, zeker wanneer voeding en levensstijl niet worden aangepast. Minder eten tijdens de menopauze is zeker en vast slim, want het lichaam heeft nu eenmaal minder energie nodig.
Dat betekent echter niet dat je zomaar allerlei voedingsgroepen mag schrappen. "Bij Insentials zien we in de consultaties dat veel vrouwen plots vlees of vis laten vallen – en daarmee ook belangrijke eiwitten", vertelt Amandine. Net in deze levensfase zijn nochtans voldoende eiwitten broodnodig.
Eiwitten helpen namelijk om de afname van spiermassa tegen te gaan. Tijdens de menopauze wordt de spiermassa kleiner en neemt de stevigheid van het lichaam af. Dit is hormonaal bepaald en vertaalt zich naar slappere armen, billen en buikspieren. Zelfs de bekkenbodemspieren verliezen aan kracht, wat kan leiden tot klachten zoals incontinentie.
Kan je iets doen aan buikvet?
Tijdens de menopauze verandert de vetverdeling van je lichaam - je evolueert naar de typische appelvorm en krijgt een buikje. Volgens dr. De Smet kan je zeker iets doen aan die menopauzebuik. Hoe steviger je buikspieren zijn, hoe meer je dat buikje gaat vermijden.
Maar de meeste vrouwen sporten te weinig. Ze hebben er gewoonweg geen zin in.
“Zo komen ze in een vicieuze cirkel,” zegt Amandine, “want als het te ver is gekomen en je hebt een buikje en overgewicht, dan is dat natuurlijk niet handig om te gaan lopen.” Eerst afvallen dus, maar dat is niet makkelijk met een vertraagd metabolisme.
Nieuw
03 The Boosters
Metabolic Burn REE Shot
Vloeibaar collageen, uitstekende opname
Boost voor je metabolisme in rust
Langdurig verzadigd gevoel
Voeg toe
€149,50
€149,50
Hoe kan je afvallen tijdens de menopauze?
De patiënten van Dr. De Smet die klagen over moeilijk afvallen en een buikje, krijgen standaard te horen dat hun metabolisme vertraagd is. Als je dan op dezelfde manier blijft eten, ga je verzwaren.
Als je weet dat je metabolisme vertraagd is en je wil op gewicht blijven, zijn er twee opties: ofwel moet je je metabolisme opdrijven door te gaan sporten – en dat is níet een uurtje gaan wandelen maar wel iets waarmee je vet verbrandt.
De andere optie is om massaal je intake van calorieën te verminderen. En dat is voor de meeste vrouwen moeilijk.
Is medicatie om af te vallen een goed idee?
Veel vrouwen stellen dat ze geen tijd hebben om te sporten. Ze hebben het te druk met hun kinderen, hun man en hun job. Amandine hoort tijdens consultaties dat veel vrouwen in die fase medicatie gaan nemen om af te vallen. Daarbij riskeren ze nog meer spierafbraak.
Dr. De Smet: “Ik krijg heel vaak de vraag om dit soort medicatie voor te schrijven maar dat zal ik nooit doen. Ik ben daar ook geen voorstander van.” Bij zwaar overgewicht kan een endocrinoloog desnoods iets voorschrijven. “Maar het grote probleem met die producten is dat als je afvalt en je herneemt na verloop van tijd je levensstijl, dan zijn de kilo’s daar onmiddellijk terug. Dat is dus niet de juiste manier."
Dr. De Smet ziet sommige mensen nu al sinds ze dertig jaar zijn, elk jaar opnieuw. Dan valt die gewichtstoename wel op. "Als je een patiënt maar één keer per jaar ziet, merk je een ongelooflijk verschil vanaf veertig jaar.”
Gewrichtspijn en de rol van collageen
Gewrichtsklachten komen heel vaak voor tijdens de menopauze. Ze hebben te maken met oestrogeen, het vrouwelijk hormoon dat wordt aangemaakt tijdens je cyclus. “Oestrogeen is eigenlijk de olie van je gewrichten”, legt dr. De Smet uit. Door de daling van je oestrogeen tijdens je menopauze, hoeft het niet te verbazen dat 90% van de vrouwen tijdens die fase gewrichtsklachten krijgen. Opvallend: vrouwen die veel sporten en dus hun gewrichten bewegen, hebben daar minder last van.
Amandine noemt collageen of broccoli-extract als middel om de receptoren van oestrogenen te sensibiliseren. Dat bevestigt dr. De Smet: “Huid, haar, gewrichten - daarvoor is collageen allemaal goed."
03 The Boosters
Meno Move
Voor flexibiliteit en de gezondheid van gewrichten
Voor meno-vrouwen in beweging
CurcuDIM™complex met curcumine en broccoli-extract
Voeg toe
€42,50
€42,50
Betekenen makkelijke zwangerschappen ook een vlottere menopauze?
Amandine vraagt aan dr. De Smet of vrouwen die makkelijke zwangerschappen hadden het ook minder moeilijk krijgen tijdens de menopauze, en omgekeerd: betekenen moeilijke zwangerschappen ook een zware menopauze?
Dat valt niet te voorspellen, reageert dr. De Smet. Het valt wél op dat magere dames minder last hebben van de menopauze. “Magere dames hebben minder vapeurs.” Amandine is niet verbaasd. “Als ik te veel of te vettig eet, heb ik ook vapeurs ’s avonds.”
Zwaardere mensen zweten meer en hebben algemeen meer klachten, merkt dr. De Smet op.
Je slaap tijdens de menopauze
Amandine vraagt hoe het zit met de slaap bij de menopauzale vrouw. Het antwoord is duidelijk: “De meeste vrouwen slapen zeer slecht. Alles is gelinkt aan elkaar: door het wegvallen van het oestrogeen ga je ook minder goed slapen, en moeilijker inslapen.”
Vaak is slecht slapen tijdens de menopauze ook gelinkt aan vapeurs. “Veel vrouwen die geen substitutie nemen, hebben vapeurs waardoor ze verschillende keren per nacht wakker worden, badend in het zweet - deken weg, deken terug op, want dan krijgen ze het weer koud, …”
Het grootste menopauze-taboe: vaginale droogte
Naast gewichtstoename, gewrichtspijn, slecht slapen en vapeurs, krijgen vrouwen in de menopauze ook te maken met vaginale droogte en libidoverlies. Dat blijft een taboe, vertelt dr. De Smet. Over gewrichtspijn praat iedereen gemakkelijk, maar over vaginale droogte beginnen patiënten alleen als ik ernaar vraag.
Als je veel wandelt of fietst, kan vaginale droogte erg hinderlijk zijn. Het geeft irritatie, je sportbroek zit niet goed, … maar vaginale droogte is vooral een spelbreker voor het seksleven.
Sommige vrouwen hebben zelfs na hun 75ste nog een heel actief seksleven en gaan op zoek naar oplossingen.
Nachtelijk zweten: wat is de oorzaak?
De menopauze is niet altijd de (enige) oorzaak van nachtelijk zweten. Er kunnen andere factoren meespelen, zoals stress. Veel vrouwen piekeren ’s nachts en dan krijgen ze zweetbuien. Andere mogelijke oorzaken zijn een vervette lever en gewichtstoename.
Extra kilo’s vermijden
Een goed werkend metabolisme is essentieel om je gewicht onder controle te houden tijdens de menopauze.
Als dat het geval is, blijf je ook in rust meer verbranden en krijg je minder snel extra kilo’s. Tegelijk is bewust omgaan met voeding ook een must in deze fase. Door meer eiwitten te eten en aan krachttraining te doen, verhoog je je metabolisme. De eiwitten helpen bij de opbouw van spiermassa, en je spieren verbruiken – ook in rust – een pak calorieën.
Forever Hot: menopauzecongres
Wil je meer weten over je lichaam tijdens de menopauze? Kom dan op 20 oktober 2025 naar Forever Hot, het derde menopauzecongres van Insentials.
Dr. De Smet is er een van de sprekers.
Op Forever Hot krijgt je de nieuwste inzichten van topdokters en maken we taboes eindelijk bespreekbaar. Seksualiteit, intimiteit, huid, identiteit, voeding en hormoontherapie: alles komt samen in één programma dat je nergens anders vindt.
Insentials menopauze supplementen
-10%
Menopauze
(Peri) Menopause Pack
Helpt vet te verbranden⁹
Draagt bij aan gewichtsvermindering⁸
Voeg toe
€191,50
€172,35
€172,35
03 The Boosters
Balance² Me
Fysieke¹ & hormonale³ harmonie
Hormonale³ regulatie & vruchtbaarheid⁴
Voeg toe
€35,90
€35,90
03 The Boosters
Meno Move
Voor meno-vrouwen in beweging
CurcuDIM™complex met curcumine en broccoli-extract
Voeg toe
€42,50
€42,50