Heb je vragen?
Aanvullend advies? Geen probleem! Vraag het ons team van experten. We horen graag van je.
Podcast aflevering 19: hoe je darmen je mentale gezondheid beïnvloeden
Hoe beïnvloedt onze darmgezondheid ons brein en welke rol speelt serotonine hierin? Amandine De Paepe gaat in gesprek met Dr. Chris van der Linden over de invloed van de darm-breinconnectie op mentale balans en gezondheid. Ze belichten hoe neurotransmitters zoals serotonine, waarvan 90% in de darmen wordt geproduceerd, ons humeur en stressniveaus sturen. Daarnaast deelt Dr. van der Linden inzichten over de impact van hormonale schommelingen, zoals tijdens de menopauze, op ons welzijn.
Onze gast is niet zomaar een gast. Dr. van der Linden blijkt Amandine al een hele tijd te kennen. Ze ontmoetten elkaar toen Amandine bij hem terechtkwam na een ongeval met hoofdtrauma. Vandaag hebben ze beiden dezelfde missie: mensen helpen gezond ouder te worden door levensstijlaanpassingen.
Over founder Amandine De Paepe
Bestseller auteur en voedingswetenschapper Amandine de Paepe genoot een uitgebreide universitaire opleiding. Ze studeerde onder meer biomedische wetenschappen, voedingsleer en behaalde een European master in voedingswetenschappen op de universiteiten te Wageningen (NL), Cork (Ierland), Lund (Zweden) en Parijs (FR). Na haar internationale carrière in de farmaceutische sector, stortte ze zich op medisch voedingsadvies dat ze combineerde met analyses zoals specifieke bloedtesten, DNA- of suikertesten en gepersonaliseerde supplementen. Door de jaren heen maakte Amandine van haar passie haar levenswerk. Vandaag is ze de bezieler achter Insentials, hét Belgische vitaminen & supplementenmerk.
Over Dr. Chris van der Linden
Dr. Chris van der Linden, neuroloog, volgde zijn opleiding aan de prestigieuze Harvard universiteit in Boston en de universiteit van Texas in de Verenigde Staten. Na zijn specialisatie in bewegingsstoornissen aan het Baylor College of Medicine in Houston, TX, vestigde hij zich in Gent, waar hij aan het Universitair Ziekenhuis Gent werkte. Tot oktober 2021 was dr. van der Linden als neuroloog verbonden aan het St. Lucas ziekenhuis in Gent. Hij werkte met patiënten met bewegingsstoornissen, het syndroom van Gilles de la Tourette, Parkinson, dystonie en meer. Momenteel is hij actief in zijn eigen Centrum voor Neurologie en Orthomoleculaire Geneeskunde aan de Coupure in Gent.
Te veel pillen
Dr. van der Linden vertelt dat levensstijlaanpassingen erg breed zijn. Het gaat om aanpassingen in de voeding, om beweging en het juist inzetten van voedingssupplementen. Hij wijst erop dat er een heel breed scala is om de mens gezond ouder te helpen worden, met zo min mogelijk medicatie. In de geneeskunde wordt er nog steeds te weinig gewerkt op preventie. Het is meteen pillen, pillen, pillen en dan ga je wel beter worden. Maar die medicatie moet zo min mogelijk gebruikt worden in de toekomst.
De enige manier om dat te bewerkstelligen is om mensen al op jonge leeftijd bewust te laten worden van hoe ze gezond kunnen leven zonder snel ziektes en aandoeningen te ontwikkelen zoals diabetes, immunologische aandoeningen, stress etcetera. Bovendien is dit economisch veel voordeliger. Een land heeft veel minder kosten wanneer mensen gezonder kunnen leven. Amandine antwoordt hierop dat vaak vergeten wordt dat medicatie ook heel wat bijwerkingen heeft.
De link tussen de darmen en de hersenen
Als neuroloog kent Dr. van der Linden natuurlijk alles van de hersenen. Wat vaak enorm onderschat wordt, is de link tussen die hersenen en onze darmen. Neurotransmitters zijn stofjes in onze hersenen die instaan voor signaaloverdracht. Het woord 'neuro' in neurotransmitters verwijst dus naar de hersenen. Maar veel van die neurotransmitters, zoals dopamine en serotonine, zijn ook in onze darmen te vinden. Bij serotonine, ons gelukshormoon, is het zelfs zo dat het hoogste gehalte in de darmen te vinden is. Als je weet dat 90% van onze serotonine in de darmen wordt aangemaakt en slechts 10% in de hersenen, dan hoeft het niet te verbazen dat een verstoring in de darmen ook een invloed heeft op ons mentaal welzijn.
Het taboe rond mentaal welzijn
De verbinding tussen brain en gut is heel goed aangetoond. Dat kan of via de bloedbaan, of via de nervus vagus, een zenuw die vanuit de hersenen naar verschillende organen in onze borst- en buikholte loopt.
Vanuit de darmen kunnen problemen ontstaan met de hersenen, bijvoorbeeld bij mensen die een leaky gut of zogenaamde lekkende darm hebben. Hierbij wordt de darmwand als het ware te doorlatend, waardoor giftige stofjes zich van de darmen langzaamaan een weg naar de hersenen banen. Daar kunnen ze ons brein uiteindelijk verstoren, wat een invloed kan hebben op ons mentaal welzijn.
Amandine wijst op het feit dat mentaal welzijn meer en meer wordt besproken, maar dat het toch nog steeds een taboe is. Dr. van der Linden beaamt dit. 200 à 300 jaar geleden hadden mensen veel minder prikkels. In de huidige samenleving staat ons brein zodanig onder druk, constante prikkels en stress dat het logisch is dat we mentaal kunnen gaan breken.
Darmen en mentale gezondheid tijdens de menopauze
Amandine en Dr. van der Linden bespreken ook de link tussen de darmen en de mentale gezondheid van vrouwen tijdens de menopauze. Iedereen weet dat tijdens de menopauze grote hormonale schommelingen optreden. Die hormonale veranderingen kunnen heel wat lichamelijke klachten met zich meebrengen. Denk aan de gevreesde opvliegers.
Maar volgens Dr. van der Linden hebben deze veranderingen ook een invloed op het neurotransmittersysteem. Zelfs vrouwen in hun vruchtbare leeftijd kunnen al slachtoffer worden van dit proces. Zo zien we dat het microbioom van vrouwen zelfs anders is tijdens verschillende periodes van de cyclus. Dus onze hormonen hebben invloed op ons microbioom, wat op zijn beurt weer de balans van neurotransmitters kan beïnvloeden.
Meer aandacht voor de darmen
"Als de oorzaak in de darmen kan liggen, waarom wordt er dan niet vaker naar de darm gekeken?", vraagt Amandine. Volgens Dr. van der Linden wordt dit gelukkig meer en meer gedaan. Het darmmicrobioom is al gekend bij een groot deel van de populatie. Om dit microbioom te onderzoeken kan een stoelganganalyse worden gedaan. Hierbij kijkt men naar de verhouding van de verschillende bacteriën. Wanneer er een disbalans is tussen de goede en minder goede bacteriën, die elkaar in evenwicht moeten houden, kan beslist worden om een bepaald type bacterie te gaan aanvullen.
Van bepaalde goede bacteriën moet je een heel groot aantal in jouw darmen hebben zitten. Is dit niet het geval, dan kan dit eventueel worden aangevuld met probiotica. Ons microbioom gezond houden is belangrijk om te vermijden dat we een lekkende darm krijgen en dat er geen laaggradige ontstekingen ontstaan.
Dr. van der Linden haalt aan dat een lekkende darm kan worden aangetoond door middel van een bloedonderzoek. Voor het herstellen van een leaky gut kan het toedienen van de Akkermansia bacterie zeer goed helpen. Ook glutamine kan herstellend werken.
De oorzaak van een verstoord darmmicrobioom
Dr. van der Linden geeft aan dat de levensstijl van cruciaal belang is voor ons darmmicrobioom. Maar ook de negatieve invloed van medicijnen is niet te onderschatten. Zo worden er veel te vaak protonpompinhibitoren voorgeschreven, de zogenaamde maagzuurremmers. Gebruik op lange termijn kan problemen geven met de darmen. Maagzuur is nodig om voeding goed te kunnen verteren.
Hetzelfde geldt voor andere soorten medicijnen zoals antidepressiva. Vaak wordt dit op lange termijn voorgeschreven zonder dat er tussentijds even wordt gekeken of de medicatie niet kan worden afgebouwd of stopgezet.
Ook de kracht van beweging is niet te onderschatten. Bewegen, vooral in de natuur, heeft een positieve invloed op ons mentaal welzijn, op de circulatie in onze darmen en nog zoveel meer. Amandine merkt op dat kinderen tegenwoordig met hun gsm op de speelplaats staan in plaats van te bewegen.
En dan rest er nog één van de belangrijkste factoren, eigenlijk de basis van alles: onze voeding. Volgens Dr. van der Linden moeten we bewerkt voedsel zoveel mogelijk vermijden. We zouden voedsel met E-nummers compleet links moeten laten liggen en zoveel mogelijk biologisch eten. Bewerkte voeding heeft een invloed op ons darmmicrobioom. Dat wil niet zeggen dat je nooit nog een hamburger mag aanraken, maar dat zou echt de uitzondering moeten zijn.
Neem het heft in eigen handen
Tot slot hebben Amandine en Dr. van der Linden het nog eens over het feit dat er nog steeds veel antidepressiva wordt voorgeschreven. En ook andere medicijnen, waarvan het voorschrijven misschien vermeden had kunnen worden. Helaas hebben de meeste huisartsen onvoldoende tijd om een uitgebreid gesprek aan te gaan met hun patiënten.
Eigenlijk hebben ouders al de verantwoordelijkheid om voor het microbioom van hun kind te zorgen door bijvoorbeeld voldoende verse groentjes te serveren. Dr. van der Linden zegt dat het reeds begint bij de geboorte. Zo is het bewezen dat baby's die via keizersnede zijn geboren al een achterstand hebben opgebouwd. Door niet via het vaginale kanaal geboren te worden, krijgen ze namelijk niet de bacteriën binnen die ze hadden moeten binnenkrijgen om het microbioom in stand te brengen. Dit kan chronische problemen geven op termijn met de darmen, immunologische aandoeningen, ontstekingen en noem maar op.
Als volwassene is het van belang om die goede zorg voor jouw darmmicrobioom verder te zetten, door gezonde levensstijlkeuzes te maken en indien nodig jouw darmmicrobioom te herstellen.
Dr. van der Linden wijst nog op het belang om kritisch te blijven wanneer je medicijnen krijgt voorgeschreven en aandacht te besteden aan eventuele bijwerkingen.